Το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη είναι το μοναδικό Μουσείο για το σύγχρονο κόσμημα στην Ελλάδα. Το ΜΚΗΛ ιδρύθηκε ως Ν.Π.Ι.Δ. Αστική, Mη Kερδοσκοπική, Εταιρεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αναγνωρισμένο από τα Υπουργεία Οικονομικών και Πολιτισμού, το 1993 και άνοιξε στο κοινό τον Δεκέμβριο του 1994.
Το Μουσείο στεγάζεται σε ένα κτηριακό συγκρότημα, στους πρόποδες της νότιας κλιτύος της Ακρόπολης και περιλαμβάνει μέρος της πατρικής οικίας και των παλαιών εργαστηρίων κοσμηματοποιίας της εταιρείας του Ηλία Λαλαούνη. Ο χώρος του Μουσείου ανακαινίσθηκε υπό την επίβλεψη του Βασίλη Γρηγοριάδη σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bernard Zehrfuss και άνοιξε με την μουσειολογική μελέτη της Ιωάννας Λαλαούνη.
Το Μουσείο στεγάζεται σε ένα κτηριακό συγκρότημα, στους πρόποδες της νότιας κλιτύος της Ακρόπολης και περιλαμβάνει μέρος της πατρικής οικίας και των παλαιών εργαστηρίων κοσμηματοποιίας της εταιρείας του Ηλία Λαλαούνη. Ο χώρος του Μουσείου ανακαινίσθηκε υπό την επίβλεψη του Βασίλη Γρηγοριάδη σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bernard Zehrfuss και άνοιξε με την μουσειολογική μελέτη της Ιωάννας Λαλαούνη.
Σήμερα, το ΜΚΗΛ στεγάζει την παρακαταθήκη του Ακαδημαϊκού Ηλία Λαλαούνη φιλοξενώντας 4.500 κοσμήματα και μικρογλυπτά, το αρχείο των σχεδίων του, παραδοσιακά και σύγχρονα εργαλεία από τα εργαστήρια του, καθώς και ερευνητική βιβλιοθήκη. Από το 2001, οι συλλογές του Μουσείου συνεχώς εμπλουτίζονται με αντιπροσωπευτικά δείγματα διακοσμητικών τεχνών από ιδιωτικές συλλογές, σύγχρονα κοσμήματα Ελλήνων και διεθνώς καταξιωμένων καλλιτεχνών κοσμήματος, καθώς και ιστορικά κοσμήματα.
Το Μουσείο οργανώνει δύο περιοδικές εκθέσεις το χρόνο, πολιτιστικά – εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδόσεις και ερευνητικά προγράμματα. Το κοινωνικό του έργο επικεντρώνεται σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες για μαθητές σχολείων, φοιτητές, καλλιτέχνες, και άτομα με κινητικά προβλήματα και αναπηρίες.
Το ΜΚΗΛ, από το 2017, συστήνει, για πρώτη φορά σε Ευρωπαϊκό Μουσείο, δύο νέα προγράμματα:
Το Hephaistos Summer Program, www.jss.gr που απευθύνεται σε ενήλικες και διδάσκει την ιστορία του δυτικού κοσμήματο,ς από την Αρχαιότητα έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Jewelry Artist in Residence Program, JaIR, το οποίο υποστηρίζεται από δύο ζωντανά εργαστήρια με σκοπό την προώθηση του σύγχρονου εικαστικού κοσμήματος και εγκαινιάστηκε με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Το ΜΚΗΛ είναι ένας ζωντανός και σύγχρονος οργανισμός με εκθέματα, δραστηριότητες και χώρους για μικρούς και μεγάλους. Ατενίζοντας το μέλλον, το Μουσείο εστιάζει τους στόχους του στην εξέλιξή του, ως ένα διεθνές κέντρο προαγωγής της ιστορίας του κοσμήματος, αλλά και των διακοσμητικών τεχνών γενικότερα.
